رَأْیُ الشَّیْخِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ جَلَدِ الْغُلاَمِ. وَرُوِیَ «مِنْ مَشْهَدِ الْغُلاَمِ».
امام(علیه السلام) فرمود: رأى و تدبیر پیر نزد من بهتر از چالاکى جوان است. در روایت دیگرى آمده است: از جنگجویى جوان بهتر است.
شرح و تفسیر
اهمیت رأى پیر امام(علیه السلام) در این کلام حکمت آمیزش، مقایسه اى میان رأى و تدبیر پیران و چالاکى و دلاورى جوانان مى کند و مى فرماید: «راى و تدبیر پیر نزد من بهتر از چالاکى جوان (در میدان نبرد) است. در روایت دیگرى آمده است: از جنگجویى جوان بهتر است»; (رَأْیُ الشَّیْخِ أَحَبُّ إِلَیَّ مِنْ جَلَدِ الْغُلاَمِ وَرُوِیَ «مِنْ مَشْهَدِ الْغُلاَمِ»). «جَلَد» به معناى چابکى و نیرومندى و «غلام» در اینجا به معناى جوان و «مشهد» در این گونه موارد به معناى میدان جنگ است. بدیهى است براى پیروزى در نبرد با دشمن در درجه نخست نقشه هاى صحیح لازم است و در درجه بعد دلاورى و چالاکى جنگجویان و به یقین تا نقشه صحیحى نباشد دلاورى ها به نتیجه اى نمى رسد، ازاین رو امام(علیه السلام)مى فرماید: تدبیر پیران نزد من از شجاعت و چالاکى جوانان بهتر است، زیرا مردان بزرگسالى که سال ها میدان هاى نبرد را دیده اند و تجربه ها آموخته اند بر اساس آن تجربه ها قادر به تنظیم برنامه صحیح هستند در حالى که جوانان، چنین توانى را ندارند; ولى به عکس پیران، داراى قدرت و توانایى جسمى کافى و دلاورى و چالاکى هستند، گرچه هر یک امتیازى دارند; ولى پایه اصلى را رأى و تدبیر پیران تشکیل مى دهد. تاریخ نیز این کلام حکیمانه را کاملاً تأیید مى کند مثلا در جنگ خندق تدبیرى که سلمان فارسى در پیشنهاد حفر خندق اندیشید توانست مدینه را از سقوط در چنگال دشمن حفظ کند. این گفتار حکیمانه در ضمن به جوانانى که نسبت به پیران بى اعتنا هستند و خود را کانون همه چیز و پیران را خارج از گردونه اجتماع مى پندارند هشدار مى دهد که به بزرگسالان احترام بگذارید و خود را از تجارب آنها بى نیاز ندانید. به گفته ابو الطیب: الرّأْىُ قَبْلَ شُجاعَةِ الشَّجْعانِ *** هُوَ أوَّلٌ وَهِىَ الْمَحَلُّ الثّانى فَإذا هُما اجْتَمَعا لِنَفْس مَرَّةً *** بَلَغَتْ مِنَ الْعُلْیاءِ کُلَّ مَکان علم و تجربه پیش از شجاعت شجاعان است آن اول است و این در محل دوم قرار دارد. ولى هنگامى که هر دو با هم براى شخص نیرومندى جمع شوند به بالاترین محل صعود مى کنند. ابن ابى الحدید بعد از ذکر شعر بالا نصیحتى از یکى از سلاطین به فرزندش نقل مى کند که مى گفت: فرمانده لشکر خود را جوان مغرور و کم تجربه اى انتخاب نکن و نه پیر از کار افتاده اى را که گذشت روزگار از عقلش کاسته، چنان که گذشت عمر جسمش را ضعیف کرده. بر تو باد که بزرگسالان پرتجربه را برگزینى.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
